Dlaczego warto wiedzieć, jak rozpuścić miód prawidłowo?
Mogłoby się wydawać, że rozpuszczenie miodu wcale nie jest trudne – wystarczy wysoka temperatura i gotowe. Jeśli jednak zależy Ci na zachowaniu składników odżywczych miodu, musisz się do tego odpowiednio przygotować. Większość wartościowych substancji zawartych w miodzie ulega zniszczeniu w temperaturze powyżej 40°C. Stosowanie odpowiednich metod i narzędzi pozwoli więc cieszyć się płynnym miodem o wysokiej zawartości składników odżywczych.
Czym jest krystalizacja miodu?
Krystalizacja miodu to naturalny proces polegający na przemianie patoki (postaci płynnej) w krupiec (postać stałą). Miód zawiera ok. 80% cukrów i 20% wody, dlatego prędzej czy później musi dojść do krystalizacji. Tempo krystalizacji zależy od rodzaju miodu, a właściwie od zawartości glukozy w stosunku do ilości wody.
Najszybciej – nawet po tygodniu od zbioru – krystalizuje miód rzepakowy. Proces ten jest natomiast najdłuższy w przypadku miodu akacjowego, który zawiera sporą ilość fruktozy. Krystalizację może przyspieszać sposób przechowywania miodu, szczególnie wysoka temperatura i dopływ powietrza. Aby spowolnić ten proces, miód należy przechowywać w ciemnym i chłodnym miejscu (poniżej 20°C) oraz pamiętać o szczelnym zamykaniu słoika.
Krystalizacja a jakość miodu
Wciąż jeszcze można spotkać się z mitami mówiącymi o tym, że krystalizacja wpływa na jakość produktów pszczelich. Jest to nieprawda, gdyż krystalizacja to proces fizyczny, a nie chemiczny, dlatego nie zmienia składu i właściwości miodu. Jedyną różnicą między patoką a krupcem jest więc wyłącznie konsystencja. Nie należy więc się bać miodów skrystalizowanych – są one tak samo zdrowe jak patoka.
Do krystalizacji dochodzi wtedy, gdy zaczyna się wytrącać glukoza. Traci ona wodę i przybiera postać kryształu – w tej formie unieruchomione zostają wszystkie składniki miodu. Kryształy mogą być zarówno drobne i jednolite, jak i grube i twarde. Na przyspieszenie krystalizacji wpływa wiele czynników, m.in. kontakt z powietrzem, zawartość pyłku, wosku i propolisu, postępowanie z miodem po odwirowaniu, wilgotność i temperatura pomieszczenia oraz rodzaj pojemnika.
Na czym polega dekrystalizacja miodu?
Procesem odwrotnym do krystalizacji jest dekrystalizacja miodu, która polega na przemianie krupca w patokę. Aby zachować cenne właściwości miodu, nie należy go podgrzewać do temperatury wyższej niż 40°C. A więc, jak rozpuścić skrystalizowany miód, by nie utracić wartościowych składników? Najlepiej metodą dekrystalizacji, która wymaga zastosowania specjalistycznych urządzeń, takich jak spirale i komory dekrystalizacyjne. Oczywiście miód można też rozpuścić w warunkach domowych, jednak należy robić to bardzo ostrożnie.
Rozpuszczanie miodu – krok po kroku
Jak upłynnić miód bez utraty jego cennych składników? Jest na to wiele sposobów. Pamiętaj o kontrolowaniu temperatury, która ma istotny wpływ na zachowanie substancji odżywczych miodu. Istotne jest również odpowiednie przechowywanie zdekrystalizowanej patoki.
Krok 1: Wybór odpowiedniego pojemnika
Do domowej dekrystalizacji najlepiej wybrać mniejszą ilość miodu, gdyż rozpuszczanie będzie łatwiejsze i szybsze. Skrystalizowany miód przełóż do mniejszego naczynia – może to być szklana miska lub słoik. Przygotuj również termometr kuchenny oraz drewnianą łyżkę lub nabierak do miodu.
Krok 2: Metody podgrzewania miodu
Istnieje kilka sposobów na upłynnienie miodu. Wybierz ten, który najbardziej Ci odpowiada.
Kąpiel w ciepłej wodzie
Słoik ze skrystalizowanym miodem umieść w garnku z wodą o temperaturze do 40°C. Możesz również podgrzewać garnek, kontrolując temperaturę za pomocą termometru kuchennego. Od czasu do czasu mieszaj rozpuszczający się miód drewnianą łyżką.
Piekarnik
Jeśli nie masz termometru kuchennego, ustaw piekarnik na temperaturę nieprzekraczającą 40°C. Następnie włóż do środka słoik z miodem i obserwuj proces upłynniania się krupca.
Zmywarka
Słoik ze skrystalizowanym miodem można też umieścić w zmywarce ustawionej na temperaturę 40°C. Jest to prosta metoda, która nie wymaga praktycznie żadnego nadzoru. Pamiętaj, by dokładnie zakręcić słoik!
Podgrzewacz do butelek
To dobry sposób dla świeżo upieczonych rodziców, którzy mają w domu podgrzewacz do butelek. Wystarczy włożyć słoik z miodem do podgrzewacza i ustawić urządzenie na 38-40°C.
Kuchenka mikrofalowa
Jak rozpuścić miód w kilka minut? Najszybszym sposobem jest wykorzystanie mikrofalówki. Słoik z miodem (bez wieczka) wstaw na ok. 2-3 minuty i zmniejsz moc urządzenia do minimum.
Krok 3: Chłodzenie i przechowywanie rozpuszczonego miodu
Po uzyskaniu pożądanej konsystencji miodu pozwól mu nieco ostygnąć przed podaniem lub przechowywaniem. Wystarczy zostawić na kilka minut na blacie, by schłodził się do temperatury pokojowej. Po tym czasie zakręć słoik lub przełóż płynny miód do szczelnego pojemnika. Przechowuj miód w suchym i ciemnym miejscu. Pamiętaj, że zostawiony na zbyt długi czas zacznie ponownie krystalizować.
Zapobieganie przyszłej krystalizacji
Krystalizacja jest naturalnym procesem, dlatego prawdziwy miód prędzej czy później zmieni się w krupiec. Dotyczy to również miodów, które poddaliśmy wcześniej dekrystalizacji – nie jest to bowiem sposób na zachowanie płynności na stałe. Istnieją jednak metody, które opóźniają krystalizację miodu:
- przechowywanie w temperaturze ok. 10°C,
- unikanie skrajnych temperatur,
- ochrona przed wilgocią i światłem słonecznym.
Jeśli nie przepadasz za skrystalizowanym miodem, możesz też wybierać gatunki z niższą zawartością glukozy, które krystalizują dopiero po kilku miesiącach, np. akacjowy, spadziowy, wrzosowy lub gryczany.
Co zamiast rozpuszczania miodu?
Wiemy już, jak roztopić miód w domowych warunkach. Jednak patoka i krupiec nie są jedynymi formami, jakie może przyjmować ten produkt pszczeli. W odpowiedzi na potrzeby konsumentów producenci stosują niekiedy dwie nowoczesne metody.
Kremowanie miodu
Podczas kremowania należy kilkakrotnie mieszać miód w ciągu dnia – do momentu całkowitego skrystalizowania. W zależności od rodzaju miodu proces ten trwa od kilku dni do kilku tygodni. Miód kremowany ma kremowy kolor, delikatny smak i gładką konsystencję przypominającą masło, dzięki czemu świetnie sprawdza się do smarowania pieczywa. Warto zauważyć, że obróbka nie zmienia właściwości miodu, a produkt ten ponownie nie skrystalizuje. Kremowanie najczęściej stosuje się w przypadku miodów rzepakowych, które krystalizują nawet w ciągu kilku dni.
Produkcja miodu drobnokrystalicznego
Ta metoda polega na filtracji świeżego miodu w celu usunięcia zanieczyszczeń i zaszczepieniu drobnokrystalicznym miodem rzepakowym. Taki miód następnie się miesza i rozlewa do słoików, a później przechowuje w ciemnym i chłodnym miejscu. W tym czasie miód przechodzi krystalizację, a jego konsystencja jest jednolita i drobnokrystaliczna. Smak takiego miodu wyróżnia się delikatnością.
Czy rozpuszczać miód w wodzie?
Istotną kwestią jest również sposób spożywania miodu. Jedni twierdzą, że najlepiej rozpuszczać patokę, inni, że na ściankach szklanki zostają wtedy cenne substancje. Prawdą jest, że na ściankach odkłada się osad – są to jednak głównie auksyny, czyli hormony wzrostu roślin, które są obojętne dla naszego organizmu. Najlepszym sposobem jest więc rozpuszczenie miodu w szklance przegotowanej wody wieczorem i wypicie go następnego dnia rano. Dlaczego? Przez noc wzrasta bowiem aktywność oksydazy glukozy – enzymu, który przyczynia się do powstawania nadtlenku wodoru i zwiększenia właściwości antybiotycznych roztworu.
Podsumowanie
Rozpuszczanie miodu wcale nie jest trudne, pod warunkiem że wiemy, jak robić to prawidłowo. Podstawową zasadą jest kontrola temperatury, która nie powinna przekraczać 40°C – w innym razie zniszczymy cenne składniki odżywcze i otrzymamy wyłącznie substancję słodzącą. Metod upłynniania miodu jest kilka – od podgrzewania słoika w garnku wypełnionym wodą po rozpuszczanie w mikrofalówce. Wybierz tę, która Ci najbardziej odpowiada i dekrystalizuj miód w domowych warunkach!
Wybrane źródła:
https://www.swiatmiodow.pl/Najnowsze/7/krystalizacja-miodow-naturalnych
https://www.swiatmiodow.pl/1169-mi%C3%B3d-rzepakowy
https://www.przepisy.pl/blog/jak-rozpuscic-miod
https://pszczoly.eu/czas-krystalizacji-miodu-portal-pszczelarski-pszczoly-eu/
https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/131-pasieka-1-2015/1382-krystalizacja-i-dekrystalizacja-naturalne-procesy-zachodzace-w-miodzie
https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/biblioteczka-pszczelarza-z-pasja-ksiazki-pasieki/220-365-faktow-o-pszczolach/2797-apiterapia-2